TRENING KOMUNIKACJI

,
komunikacja-terapia-dla-par-

„Kto mówi językiem niezrozumiałym dla nikogo poza nim, nie mówi w ogóle. Mówić, to mówić do kogoś.”

KOMUNIKACJA W ZWIĄZKACH

(Na podstawie: M. Kaźmierczak, M. Plopa „Komunikacja w bliskich związkach”.)

Powodem, dla którego ludzie szukają profesjonalnej pomocy są problemy w relacjach. Istotnym czynnikiem w powstawaniu tych problemów jest słaba komunikacja. 

Komunikacja w związku pozostaje pod silnym wpływem indywidualnych cech osobowościowych obojga partnerów. Wpływ na nią ma inteligencja, poziom rozwoju emocjonalnego, społeczno-moralnego oraz poczucie własnej wartości. Osoby z niskim poczuciem wartości mają skłonność do negatywnej interpretacji przekazów i przejawiają niepartnerski styl komunikacji. Wiele cech służących rozwojowi komunikacji w związku związanych jest z inteligencją społeczną i emocjonalną. Te cechy kształtują się m.i.n. w rodzinie pochodzenia, więc ona też ma znaczący wpływ na style konwersacyjne.

STYLE KONWERSACYJNE/KOMUNIKACYJNE

Każdy z nas rozwija wyjątkowy styl komunikowania się czyli tzw. styl konwersacyjny. Składają się na niego sposób kodowania czy kształtowania wiadomości oraz interpretowania informacji otrzymywanych od innych.

Styl konwersacyjny zmienia się, w zależności od rodzaju relacji.  Ważnym czynnikiem stylu konwersacyjnego jest też zgodność przekazu, czyli czy werbalne i niewerbalne składowe są ze sobą spójne.

Im większe/stabilniejsze poczucie własnej wartości, tym większe prawdopodobieństwo, że osoby będą otwarte na przekaz werbalny i niewerbalny oraz, że będą prawidłowo odczytywać intencje partnera zakodowane w procesie komunikacji.

Generalnie można podsumować podział stylów komunikacji partnerskiej/rodzinnej na partnerską i niepartnerską: 

Partnerski styl komunikacji: przejawia się w szacunku do okazywanych uczuć, przedstawianych poglądów czy postaw. Żadna ze stron nie dąży do kontrolowania partnera, respektując jego przekonania i uczucia. Ważne jest wspieranie partnera bez nakazów czy zakazów. Każda z osób w związku dba o swój rozwój, nie rezygnując z koncentracji na związku.

Niepartnerski styl komunikacji – w typie egocentrycznym – jeden partner skoncentrowany na własnych potrzebach, możliwa agresywna komunikacja, skupiona na własnym przekazie, nie uwzględniająca potrzeb odbiorcy. 

STRATEGIE DLA OSOBY MÓWIĄCEJ:

1. Mów uważnie – osoba mówiąca powinna utrzymywać kontakt wzrokowy z osobą słuchającą; wychwytywać niewerbalne sygnały, czy jest dobrze rozumiana. Starać się utrzymywać spokojny ton głosu, nawet jeśli jest rozgniewana czy zmartwiona.

2. Zadawaj istotne pytania – ważna jest zwięzłość w rozmowie i rzeczowość, jednak by nie zubożyć wymiany, warto zadawać pytania, które będą wymagać pełniejszych odpowiedzi – one kierować będą wymianę w kierunku cyrkulacyjnej.

3. Nie mów za dużo – unikanie rozwlekłych wypowiedzi, mówienie na temat – osoba słuchająca będzie mogła dokonać klaryfikacji i odzwierciedlenia.

4. Akceptuj milczenie – daje czas osobie słuchającej na przemyślenie wypowiedzi, na uchwycenie jej sensu. Milczenie często jest sposobem na zwrócenie na coś uwagi.

5. Unikaj krzyżowego ognia pytań – osoba mówiąca nie powinna zasypywać strony słuchającej gradem pytań, może to być destrukcyjne i zamykać słuchającego.

STRATEGIE DLA OSOBY SŁUCHAJĄCEJ:

1. Słuchaj uważnie – utrzymywanie kontaktu wzrokowego z osobą mówiącą; dawanie do zrozumienia, że osoba mówiąca jest rozumiana.

2. Nie przerywaj – trudność mogą stanowić emocje, które pojawiają się w związku z treściami mówiącego; możliwe różne techniki: głęboki oddech, zapisywanie na kartce własnych przemyśleń. Przerywanie odbierane jest jako nieuprzejmość i brak szacunku.

3. Dokonaj klaryfikacji tego co usłyszałaś/usłyszałeś – podsumowanie tego co się usłyszało, co może pomóc w upewnieniu się, że dobrze się kogoś rozumie; ważne, by przyznać się, że czegoś się nie rozumie, by mówiący mógł to sformułować inaczej.

4. Dokonaj odzwierciedlenia tego co usłyszałeś/usłyszałaś – dawanie do zrozumienia, że to, co zostało wypowiedziane, zostało usłyszane i zrozumiane. Zasadniczo polega to na powtórzeniu tego, co powiedział mówiący, z potwierdzeniem, że wiadomość została odebrana.

5. Dokonaj podsumowania – obie strony powinny podsumować swoją rozmowę, by nie było niejasności. Obie strony upewniają się, że dobrze rozumiały przekazywaną treść. Jest to ważne ze względu na rozwój komunikacji cyrkularnej.

MODELE KOMUNIKACJI MAŁŻEŃSKIEJ/ZWIĄZKU

Wyznaczono trzy modele komunikacji małżeńskiej, które wpływają na funkcjonowanie systemów rodzinnych:

Model jednostronny komunikacji – jedna ze stron wydaje rozkazy, kształtując zachowania partnera. O przebiegu interakcji decydują więc cechy, potrzeby, nastroje nadawcy komunikatu. Model ten związany jest z kontrolą i wydawaniem nakazów.

Model dwustronny komunikacji – ważne jest sprzężenie zwrotne między partnerami. Jeśli w przebiegu komunikacji pojawiają się problemy, to przyczyny upatrywane są w reakcjach partnera – co prowadzi do zniekształceń w komunikacji.

Model relacyjny komunikacji – para zmienia wzorce komunikacyjne w zależności od potrzeb. Skoncentrowani na przedmiocie komunikacji partnerzy rozwijają swoją relację, poprzez aktywizowanie prób zrozumienia potrzeb drugiej strony i potrzebie zrozumienia sytuacji.

UTRUDNIENIA W KOMUNIKACJI – CZTERECH JEŹDŹCÓW APOKALIPSY

1. SKARGA/KRYTYKA – skarga, jako gniew lub różnica zdań; krytyka, która staje się całościowa, osądzająca, obwiniająca.

2. POGARDA – obrażanie, sarkazm, drwiny wskazujące na niekompetencje drugiej osoby; podkreślanie niedorzeczności jej wypowiedzi.

3. POSTAWA OBRONNA – odpieranie potencjalnego ataku lub zabezpieczanie się przed nim; formy: kontratak, zaprzeczanie, jęczenie.

4. BUDOWANIE MURU – brak odpowiedzi na wysyłane sygnały – tworzy się mur; osoba budująca mur odbierana jest jako obojętna, wroga, zadowolona z siebie, zimna, niezainteresowana.

SYSTEMY RODZINNE

1.  Rodziny zgodne –  Rodzina dąży do harmonii, unika konfliktów, ceni sobie zgodność poglądów; ważna jest otwartość w komunikacji i zaangażowanie w wspólne rozwiązywanie problemów.

2. Rodziny pluralistyczne – Rodzina aktywnie dyskutuje, nie unikając sporów. Nikt nie czuje się podporządkowany, problemy są rozwiązywane dzięki argumentom.

3. Rodziny ochraniające – Rodzina podlega hierarchii, ważne jest posłuszeństwo. Nie istotna jest otwarta komunikacja, ważne jest stosowanie się do zasad. Trudność stanowi rozwiązywanie sporów.

4. Rodziny nieingerujące – Rodzina komunikuje się rzadko, więzi emocjonalne są słabe. Wszyscy orientują się na własnych potrzebach i celach, unikając konfliktów.

UNIWERSALNY MODEL KOMUNIKACYJNY

1. OSOBA A KIERUJE KOMUNIKAT DO OSOBY B

 A ►B „Jest mi przykro, gdy pytam się ciebie, co będziemy robić wieczorem, a ty mówisz, żebym coś zaproponował; mam wrażenie, że tylko mnie zależy na wspólnym czasie, a ty masz to gdzieś, masz gdzieś mnie.”

2. OSOBA B PARAFRAZUJE KOMUNIKAT I KIERUJE DO OSOBY A 

B ►A „Czyli mówisz, że jest ci przykro, gdy pytasz się mnie, co będziemy robić wieczorem, a ja nie wyskakuję z propozycjami i myślisz, że mam wszystko gdzieś”. 

3. OSOBA A ZATWIERDZA PRZEKAZ B

A►ZATWIERDZENIE ” Tak, dobrze mnie zrozumiałaś”. LUB CZĘŚCIEJ DALEJ JEST BRAK ZATWIERDZENIA: A ►B „Nie rozumiesz, nie chodzi mi o to, że nie sypiesz propozycjami, tylko o to, że mam wrażenie, że ci nie zależy na naszym wspólnym czasie; czuję wtedy, że ci na mnie nie zależy”.

 4. POSZUKIWANIE EMPATII U B osoba B przypomina sobie podobną sytuację, w której czuła się jak osoba A. Ma opowiedzieć, co w podobnej sytuacji się wydarzyło, co myślała, jak się czuła. Trzeba uważać, żeby to nie był komunikat odwetowy, który osoba B słyszy na co dzień od A („Robisz mi to samo”), ale raczej, by komunikat wyrażał zrozumienie: 

B ►A ” Też kiedyś tak się czułam, gdy chciałam z ojcem iść na ryby, a on zabierał brata; myślałam, że jestem gorsza, że kocha go bardziej, czułam się nie potrzebna; potem już go nie prosiłam, schowałam swoją piękną wędkę głęboko do szafy”

Umiejętności komunikacyjne należą do głównych czynników decydujących o skutecznym funkcjonowaniu związku.

Dzięki treningowi komunikacji wzrasta wymiana pozytywna – bo zamiast od siebie, para zwraca się ku sobie. Ma to znaczenie dla budowania, wzmacniania emocjonalnej więzi i zaangażowania w związek.

Zalecenia dla partnerów:

– w razie konfliktu rozpoczynaj dyskusję łagodnie, a nie ostro;

– skutecznie naprawiaj negatywne interakcje;

– wykorzystaj pozytywne emocje do załagodzenia konfliktu;

– naucz się, jak uspokoić partnera i siebie pod względem fizjologicznym;

– dowiedz się, co należy zrobić, aby każda rozmowa była lepsza niż poprzednia bez pomocy terapeuty.

Pojęcie uprawomocnienia –  Polega ono na tym, że osoba uznaje zasadność czegoś, ale niekoniecznie się z tym zgadza. Pomaga to czasami w obniżeniu napięcia w negatywnej wymianie, wybija z izolacji parę („Rozumiem, że było to dla ciebie trudne i współczułem ci, ale nie odebrałem tego tak samo..”).

DZIĘKUJĘ

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x
X