Stres odczuwa każdy z nas, jest on towarzyszem naszego życia, jest z nami w wielu sytuacjach, czy tego chcemy czy nie!
Bardzo pragniemy go wyeliminować ze swojego życia, czasem nawet słyszymy takie zalecenia np. „proszę się nie stresować”
Czy jest możliwe wyeliminować stres całkowicie? Pierwszym krokiem do pracy nad stresem jest poznanie zjawiska stresu. Poznanie własnych reakcji na stres.
Stres w znacznym stopniu wpływa na nasze życie, kształtuje jakość naszego życia, im większa zmiana w naszym życiu tym wyższy stres. Jest to określane przez tzw „współczynnik zmiany życiowej”

Największy współczynnik stresu to tzw stresory traumatyczne bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia nas samych lub naszych bliskich, np. wypadki, katastrofy.
Stres możemy rozpoznawać poziomach biologicznym i psychologicznym. Często nas ludzi traktuje się, a czasem sami siebie traktujemy jako zupełnie odrębne sfery: sferę naszej fizyczności i sferę naszej emocjonalności, tak naprawdę jesteśmy całością.
Bodziec – zdarzenie – interpretacja: – obszarem poznawczym (myśl)

-obszarem afektywnym
(co dla mnie oznacza ta sytuacja? Co ja odczuwam?)
Fizjologiczna osi reakcji stresowej:

1. Bezpośrednie unerwienie autonomiczne – tej reakcji nie widać na zewnątrz, nasz organizm przygotowuje się do tego, że za chwilę będzie musiał zareagować, zmienia się napięcie wewnętrzne i ukrwienie narządów wewnętrznych (zmrożenie, uczucie zimna i gorąca na przemian)
2. Faza WALCZ albo UCIEKAJ – do krwiobiegu wydziela się adrenalina i noradrenalina, które wprawiają nas w jakąś aktywność. Układ krążenia i układ oddechowy aktywizują się żeby zwiększyć odporność, dotlenić i odżywić mózg i mięśnie. Mniejsza ilość krwi znajduje się w skórze i narządach wewnętrznych a większa w mięśniach, płucach i mózgu. Płuca zwiększają swoją pojemność i oddychanie staje się głębsze i szybsze.
   Skóra jest mniej ukrwiona, blednie, zwiększa się wrażliwość dotykowa skóry i pojawia się gęsia skórka, pocimy się. Ograniczona natomiast zostaje reakcja systemu trawiennego. Do naszego organizmu uwalniane jest paliwo które ma nam pomagać w reakcji „walcz albo uciekaj”. To paliwo jest w postaci glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych uwalnianych do
   krwiobiegu, z tego powstają blaszki miażdżycowe. Zmienia się wrażliwość naszych zmysłów, jesteśmy bardziej czujni, wyostrzają nam się zmysły:
   widzenie, słyszenie, węch, dotyk. Gęsia skórka to stroszenie futra, po to żeby być większym groźniejszym, trudniej się przebić, przez „futro”, pocimy się.

3. Ogólny zespół adaptacyjny – wydziela się kortyzol, hormon stresu. Kortyzol ma za zadanie nas leczyć kiedy jesteśmy chorzy, ma też leczyć nasz stres. Kortyzol powoduje wzrost ilości wytwarzanej glukozy, wzrost ilości wolnych kwasów tłuszczowych uwalnianych do krwiobiegu, zwalcza reakcję zapalną w organizmie, mobilizuje siły odpornościowe, a jednak ta mobilizacja
   do leczenia stresu, powoduje silny spadek ogólnej odporności w naszym organizmie. Dlatego też po uwolnieniu się od stresora, kiedy nasze mięśnie rozluźniają się ale jeszcze pozostaje jaki poziom poddenerwowania jesteśmy najbardziej poddani na choroby, bo stres nadal działa, nie znika.
   Ogólny zespół adaptacyjny:
4. Reakcja alarmowa trwa ok kilku sekund
5. Faza odporności trwa ok kilkunastu minut
6. Faza wyczerpania trwa godziny, dni, czasem miesiące, czasem lata.
   Reakcja na stres jest reakcją niespecyficzną, u każdego z nas wewnętrznie następuje ta sama aktywacja, ale jednocześnie nasilenie reakcji jest sprawa zupełnie indywidualna. Zależy to od naszej osobistej odporności, od naszych chorób wewnętrznych, od treningu radzenia sobie
   ze stresem, czy też od przyzwyczajenia. Stres może dotyczyć sytuacji zewnętrznych, czasem zupełnie niezależnych od nas np. hałas,
   przykre wydarzenie życiowe, choroba, rozwód, strata) lub dyskomfortu wewnętrznego (np. ból, napięcie, lęk, gonitwa myśli) który pojawia się w nas wskutek czynników zewnętrznych. Podobnie jak z wyzwalaczami głodu alkoholowego, narkotycznego. Sytuacje zewnętrzne stresu nazywamy BODŹCAMI STRESOWYM – STRESOREM
   Stany wewnętrznego poczucia stresu nazywamy REAKCJĄ STRESOWĄ.
   Ogólnie rzecz ujmując możemy spojrzeć na stres jako na ciągłą dynamiczną relację między daną osobą a otaczającym ją światem

STRES JAKO BODZIEC + STRES JAKO REAKCJA = STRES JAKO RELACJA

(przykry czynnik zewnętrzny) (myśl, uczucie, zachowanie) (zakłócenie równowagi między możliwościami człowieka a wymaganiami otoczenia)
Nasz STRESOR/BODZIEC to nasza subiektywna interpretacja sytuacji zewnętrznej, tak więc radzenie sobie ze stresem to umiejętność radzenia sobie ze sobą, ze swoimi myślami, uczuciami, ciałem. Aby tą umiejętność zdobyć należy zdobyć jak najwięcej informacji o sobie. STRES JAKO WRÓG
Zbyt duża ilość stresu, stres długi, przewlekły, duże nasilenie stresu może prowadzić do przekroczenia granic własnej wytrzymałości to doświadczenie nazywamy DYSTRESEM. Dystres prowadzi do odczuwania niepokoju, pojawia się lękliwość, irytacja, dolegliwości cielesne, przewlekłe zmęczenie. Następuje poczucie że stres żyje własnym życiem, a właściwie że stres żyje naszym życiem, to poczucie braku kontroli i wpływu na własne życie jest bardzo
obciążające i skutkuje poczuciem wyczerpania, bezradności.

STRES JAKO PRZYJACIEL

Stres może też być przyjemny, np. stres przed przyjemną podróżą, wyjazdem na wakacje, spotkaniem z ukochaną osobą, ważnym przyjemnym wydarzeniem życiowym. Ten przyjemny stres nazywamy EUSTRESEM. Eustres jest nam bardzo przyjazny, to on motywuje nas do działania, mobilizuje do dbania o siebie, uruchamia nasze zasoby, kształtuje naszą kreatywność, nawet uodparnia na ból. Podczas pozytywnego stresu uruchamiają się w nas
endorfiny, endorfiny to nasza wewnętrzna morfina a więc środek znieczulający.
SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM
Reakcja na stres jest w nas taka sama na przestrzeni wieków, od epoki kamienia łupanego, zmieniają się tylko stresory. Reagujemy tak samo, tylko zagrożenia są inne, przez co w dzisiejszych czasach dochodzi do tak wielu skutków ubocznych przeżywanego stresu. Wolne kwasy tłuszczowe nie znikają, część z nas w sposób instynktowny ma potrzebę po dużym stresie iść pobiegać, potańczyć, poćwiczyć, poruszać się. Każdy z nas radzi sobie ze stresem w sposób bardzo indywidualny, jest to zależne od naszych wewnętrznych predyspozycji, naszego temperamentu, naszej osobowości.

TRZY STYLE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM:

• STYL SKONCENTROWANY NA PROBLEMIE– podejmowanie wyzwania, zachowania skoncentrowane na rozwiązaniu problemu poprzez zmianę sytuacji, zmianę sposobu postrzegania danej sytuacji, poszukiwaniu pomocy, trening własnych umiejętności, przekwalifikowanie się.
• STYL SKONCENTROWANY NA EMOCJACH – koncentracja na sobie, fantazjowanie, uciekanie w marzenia, pozytywne myślenie. Koncentrujemy się na zmniejszeniu napięcia, szukamy sposobów zmniejszenia odczuwania trudnych emocji, odbudowy utraconych sił, pocieszamy się. Poszukujemy towarzystwa, aktywności, przyjemności.
• STYL SKONCENTROWANY NA UNIKANIU – unikanie przeżywania trudnych stanów, zapominanie, podejmowanie zachowań zastępczych, czynności wentylujących np. objadanie się, nałogi, ucieczka w pracę. Żaden z wymienionych stylów nie jest ani dobry ani zły, chodzi o to by był on właściwie dobrany do danego stresora. Najbardziej efektywni jesteśmy wtedy kiedy stosujemy kilka sposobów radzenia sobie ze stresem i dostosowujemy je do sytuacji.

PIERWSZA POMOC dla siebie:

• Kiedy czujesz przeciążenie, przestań robić to co robisz
• Weź głęboki długi i wolny wdech, powoi wypuszczaj powietrze
• Powiedz sobie TAK!
• Uśmiechnij się do siebie
• Efekt nurka
• Porozmawiaj z serdeczną osobą
• Módl się (Modlitwa o Pogodę Ducha)